بررسی چگونگی حفظ مزیت رقابتی صادرات گیاهان دارویی ایران در بازار جهانی بر اساس مدل الماس گون پورتر

اهمیت صادرات غیرنفتی و نقش آن در رشد و توسعه اقتصادی کشورها همواره به عنوان یکی از موضوعات مهم ، مورد بررسی قرار گرفته است. از طرفی شناخت و میزان اثرگذاری عوامل موثر بر صادرات محصولات غیرنفتی می تواند به رشد صادرات کمک کند . به این منظور لازم است تا قدرت رقابت پذیری محصولات صادراتی ایران در بازارهای جهانی تقویت شود . گیاهان دارویی یکی از منابع ارزشمند در گستره وسیع منابع طبیعی ایران هستند که در صورت شناخت علمی ، کشت، توسعه و بهره برداری صحیح می توانند نقش مهمی در سلامت جامعه ، اشتغال زایی و افزایش صادرات غیر نفتی داشته باشند . این پژوهش به منظور شناسایی و رتبه بندی عوامل مهم و تاثیر گذار بر چگونگی حفظ مزیت رقابتی صادرات گیاهان دارویی ایران در بازارهای جهانی بر اساس مدل الماس پورتر صورت گرفته است . این مدل بیان می دارد که کسب موفقیت در سطح بین المللی تابعی از تاثیر متقابل و جمعی "نهاده های تولید" ، " استراتژی ، ساختار و رقابت پذیری شرکت ها" ، شرایط تقاضای داخلی " ، "صنایع مرتبط و پشتیبان" ، "دولت" و " شانس یا وقایع اتفاقی" می باشد . در ابتدا هر یک از عوامل حاضر، از روش توصیفی – پیمایشی برای گردآوری داده ها استفاده شده است . بدین صورت که پس از نمونه گیری به روش تصادفی ساده از تعدادی از مدیران ، متخصصان و کارشناسان فعال در عرصه گیاهان دارویی – که در زمینه تولید و صادرات فعالیت داشته و یا به نوعی در مورد وضعیت آن ، دارای اطلاعات مفیدی می باشند- و توزیع پرسشنامه میان آنان ، داده های مورد نیاز جمع آوری گردید و سپس به کمک آزمون t و روش آ‍زمون میانگین فریدمن ، این داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت تا بدین ترتیب به بررسی وضعیت هر یک از عوامل شش گانه مدل الماس پورتر برای صنعت گیاهان دارویی یافته ها و نتایج این تحقیق نشان داده که همه عوامل فوق الذکر به عنوان عوامل تاثیر گذار بر مزیت رقابتی صادرات گیاهان دارویی ایران به بازارهای خارجی مطرح هستند . بر اساس این پژوهش ، ترتیب اهمیت عوامل مدل الماس پورتر از حیث میزان اثر گذاری بر مزیت رقابتی صادرات گیاهان دارویی ایران ، به صورت زیر می باشد : 1) دولت 2) شانس و وقایع اتفاقی 3) استراتژی ، ساختار و رقابت پذیری 4) شرایط تقاضا 5) صنایع مرتبط و پشتیبان 6) نهاده های تولید در پایان این پژوهش ، پیشنهادها و راهکارهایی برای بهبود و ارتقاء مزیت رقابتی صادرات گیاهان دارویی ایران و کاهش شکاف های شناسایی شده و هر چه نزدیکتر شدن به استانداردهای جهانی و در این حوزه، ارائه شده است.